top of page

Gelişim Fırsatını Yakalamak

Writer's picture: Pinar GiuggiolaPinar Giuggiola



Hızla değişen bir dünyada oyunun kuralları da her gün değişiyor. Hemen hepimizin çalışma şekli değişti ve bu liderlik tarzlarını da etkiledi. Liderler hem kişisel hem de profesyonel hayatlarında, değişen ihtiyaç ve taleplere hızla uyum sağlamak adına her gün yeni baskılar altında hissediyorlar. Bu makale her zorlanmanın (challenge) içinde gelişim fırsatı olduğuna işaret eder. Liderlerin kendilerine destek vermekte kullanacakları pratik araç ve yöntemleri sunar. Bu farkındalıklı liderlik becerilerini geliştirmek sadece kişisel gelişimle ilgili değil, işin, organizasyonun, ekibin, aile ve sosyal ilişkilerin geleceğini şekillendirmek ve etrafınızdakilere ilham vermekle de ilgilidir.


Lider, zorlandığı herhangi bir durumla karşılaşana kadar kendi gelişim yolculuğuna çıkmayı veya devam etmeyi aklına dahi getirmez. Hatta mümkün olduğu kadar konfor alanı içinde kalma eğilimindedir.


Liderin konfor alanı, kendini psikolojik olarak güvende ve rahat hissettiği bir yerdir. Ne bekleyeceğini bildiği ve her şeyin öngörülebilir olduğu bir bölgedir. Ancak bir liderin konfor alanında kalması ne kadar güvenlik ve aşinalık hissi yaratsa da kişisel ve profesyonel gelişimini engelleyebilir. Şöyle ki, konfor alanı içinde kalmak, günlük rutinler ve öngörülebilir durumlar, can sıkıntısına ve motivasyon eksikliğine yol açabilir. Konfor alanı içinde yaşanan sınırlı deneyimler liderin zorluklardan kaçınarak değerli deneyimleri ve öğrenme fırsatlarını kaçırmasına yol açabilir. Konfor alanı sosyal etkileşimleri, dolayısıyla kişisel ve profesyonel ilişkiler geliştirme fırsatlarını sınırlayabilir. Sürekli tanıdık durumlarla karşılaşmak, değişime ve beklenmedik zorluklara uyum sağlamayı zorlaştırabilir.  Konfor alanında normalden daha az stres hali, dayanıklılığı ve zorluklarla başa çıkma becerisini azaltabilir. Yeni fikirler ve yaratıcılık potansiyeli bu alanda sınırlı kalabilir.


Bu sınırlamaların üstesinden gelmek, kişisel ve profesyonel gelişim sağlamak için konfor alanının dışına çıkabilmek çok önemlidir. Her ne kadar bu alanda farkında olmadan yani bilinçsiz olarak kalıyor olsak da farkındalık kazanmaya başladığımız zaman aslında bunun bir seçim olduğunu görürüz.


Gelişime Davetiye Çıkartmak



Liderler, kişisel veya profesyonel olarak, hayatının iplerini eline almayı seçmiş veya bu ipleri değişen durum ve koşullarda birdenbire elinde buluvermiş kişiler olabilir. Liderin kendi hayatının iplerini eline almayı seçtiği durumda, mesela başka bir ülkeye taşınmaya karar verir, kariyer değişikliği yapabilir, bir yetişkin olarak okula geri dönmeye karar verir ya da evlenebilir veya boşanabilir ve terapi alma vakti geldiğine karar verebilir.


Öte yandan liderin, dış etkenlerin etkisiyle yaşadıklarıyla kendi hayatının iplerini elinde buluverme ihtimali de vardır. Mesela işten çıkarılmak, çok daha kompleks bir pozisyona terfi etmek, anne, baba veya eş gibi bir yakını kaybetmek, uzun süren bir hastalık yaşamak gibi.

 

 Her birey başına gelenleri farklı deneyimler, karşılaştığı zorluklara farklı tepkiler verir. Konu şu ki, Liderin kendi seçtiği veya dış etkenlerden ve durumlardan kaynaklanan tüm bu zorlanmalardan hiçbiri gelişime neden olmaz.


Gelişmek zordur. Şu veya bu nedenle kendi hayatının liderliğini ele alan kişi, gölde yüzerken (konfor alanına gönderme yapan bir metafor) okyanusa atladı veya düştü diye bireysel ve liderlik gelişimi anlamında yol almaz. Okyanus, gelişim potansiyeli sonsuz kaynaklar sunabilir. Ancak sadece okyanusa atlamak veya düşmek bireysel ve liderlik gelişimi için yeterli değildir.


Liderin bakış açısından onun hikayesi artık değişmiştir. O artık başka bir ülkede yaşamaya başlamış, ya da bireysel performans gösterirken bir ekip yönetmekle karşı karşıya kalmış veya birleşme ve satın almalar sonrası kendi kendini bile yönetmekte zorlandığı bir kaosun içinde kendini bulmuştur.


Peki, okun yaydan çıktığı, artık konfor alanına geri dönüşün mümkün olmadığı ve en nihayet gelişimin kaçınılmaz olduğu bu ve bu gibi durumlar nasıl gelişim fırsatına dönüşebilir? Tabiri caizse ortalık yanıyorken, onca bilinmezle karşı karşıya iken, yönetilmesi gereken bir ekip ve ilişkiler varken, bir yandan da değişen talep ve performans baskısı yaşıyorken liderler gelişimin yeşil ışığını nasıl fark eder?

 

Liderin kendi seçtiği veya dış etkenlerden ve durumlardan kaynaklanan tüm zorlanmaların (challenge) hiçbiri gelişime neden olmaz dedik. Bu noktada Lider, destek bulacağı bir kaynak ile buluşursa bireysel ve liderlik gelişimi mümkün hale gelir. (Kegan -1996)


Liderin Kendine Destek Vermesi


Lider, içine dönüp kişisel gelişimi için ihtiyacı olan desteği kendine verebilir. Burada okuyucu şunu diyebilir; ‘Vaktim yok! Ben ekibi tutamıyorum, bu kaçıncı turn over siz kişisel gelişimden bahsediyorsunuz’  Ya da ‘Hiç deneyimim olmayan bir işin başına/bölgeye terfi ettim, kişisel gelişimime odaklanmak  benim liderlik yaparken nasıl işime yarayacak?’ diye sorabilir.


Makalenin devamında önerilen liderlik becerileri ve liderin kendisine destek vermede kullanabileceği yol haritası ‘artık bir yerden başlamalıyım’ diye düşünen, öz disiplin ve öz farkındalığına yatırım yapmak isteyen liderler için idealdir. Hemen uygulanabilir.  Ancak çıkan yangının hızına ve büyüklüğüne göre destek direk dışardan bir profesyonelden de talep edilebilir.

 

 Her zaman ve her koşulda şunu hatırlamak gerekir ki İnsan bir bütündür. Kendimizi işte ve özel hayatımda diye ayırmadan bir bütün olarak görmek, şimdi şu an ne deneyimliyorsak oradan başlamamız lazımdır.

Liderin kendi içinde kişisel gelişimini mümkün hale getirecek kaynaklar mevcuttur ve gelişim için ihtiyacı olan desteği kendine verebilir. Her şey farkındalık geliştirmeyi odağa koymakla başlar.

Farkındalık, derin düşünme(tefekkür) ile duygu ve düşüncelerimizi gözlem yoluyla kendimizi net ve objektif bir şekilde görebilme yeteneğidir.

Sung ve Rubens ve arkadaşları tarafından 2023 yılında yapılan bir çalışmada, öz farkındalığın yaşam streslerinin, hatta travmanın depresyon ve anksiyeteye dönüşmesini önleyen bir tampon olduğu bulunmuştur. Yüksek öz farkındalığın genel sağlığı iyileştirdiği saptanmıştır.

Loucks ve Britton (2015), o anda ne düşündüklerinin ve hissettiklerinin daha fazla farkında olan kişilerin daha düşük BMI (vücut kitle indeksi), daha düşük açlık glikozu, daha az sigara içme ve daha yüksek fiziksel aktivite seviyelerine sahip olduğunu keşfetmiştir.

 

 

Farkındalık Kazanmanın Kilit Noktası


Liderler ancak kendileri ile yakından ilgilenerek ve kendilerini gözlemleyerek, ne istediklerinden, nelerden keyif aldıklarından ve nelere ihtiyaç duyduklarından tam olarak emin olurlar. Böylelikle kendi seçimlerini daha yüksek farkındalıkla yapabilir, sağlıklı kararlar alabilirler.


Burada iyi bir gözlemci olmak çok önemlidir. İyi bir gözlemci olmanın anahtarı ise dikkat kesilmektir. Farkında bir yaşam sürmek ve gelişmek için kendimizi gözlemlemek, fiziksel, ilişkisel ve duygusal olarak ne yaşadığımıza bir başka gözle, bir gözlemcinin gözüyle bakmak çok önemlidir. Dikkatimizi neye verirsek o çoğalır.


1.1 Farkındalık kazanma adımları


Yaşanmış bir örnekten isim değiştirerek ilerleyelim; Ahmet Bey’in cari yılın son üç ayında terfisi beklenirken, bu terfi gelecek yıla kalıyor. Ancak Ahmet beyin üzerinde bir süredir terfi edeceği pozisyonun bütün sorumluluğunu taşıyor. Terfi için daha 6 ay beklemesi gerekiyor.


1.1.1 Liderin kendisine soracağı ilk soru


 ‘Burada ne oluyor?’ Lider içinde bulunduğu durumu tanımlamakla başlar.


Ahmet bey: “Çok kızgınım…Zaten üzerimde fazla sorumluluk ve hedef baskısı var. Hiçbir bir ekstra kazancım olmaması da cabası. Artık terfi edeceğime inanmıyorum.”

 

1.1.2 Lider, ‘Neden?’ sorusu yerine ‘Nasıl?’ ile ilerler


Ahmet bey: “Bu durumla nasıl başa çıkabilirim? Beni bu kadar kızdıran ne? Duygularımı nasıl düzenleyebilirim?’


Lider, duygularını düzenlemek adına, bir duyguyu ne zaman yaşadığını fark edebilmeye ve bu duygunun ne olduğunu tanımlayabilmeye emek harcar. Ahmet bey:” Aslında düşünüyorum da çok büyük hayal kırıklığı yaşıyorum…Çok emindim hemen terfiimi alacağımdan, çok büyük beklentilerim vardı.”

 

Lider, kendisine verilen geri bildirimleri ‘Evet ama… ‘sız direk not alır, üzerine derin her yönüyle düşünür.

Ahmet bey:” Önümüzdeki yeni terfi döneminde kendime nasıl destek verebilirim? Kendime olan inancımı nasıl koruyabilirim? Kendi beklentilerimi ve zamanlamamı organizasyon ile nasıl dengeleyebilirim?”

 

·Lider, tepkilerini izler. Tepkileri ona kendi ile ilgili açık deliller sunar. Tıpkı olan biteni izleyen bir gözlemci gibi tepkilerini izler. Bir birimlik olaya on birimlik tepki verdiği zaman er ya da geç yakalar kendini, üzerine derin, her yönüyle düşünür. Her gün duygu ve düşüncelerini yazar.

 

Lider iyimser bakış açısını hep korur. Bu iyimserlik asla körü körüne değildir. Olaylara veya koşullara en olumlu tarafından bakma ve en olumlu sonucu bekleme eğilimindedir. Her zaman bir duruma karşı bardağın dolu tarafından bakar, gerekiyorsa boş tarafı ile ilgili temkini elden bırakmaz. Yarının daha iyi olacağı umudunu taşır.

 

  1.2 Liderin kendine sorması gereken sorular

 

Bir liderin öz farkındalığını geliştirmek, karar verme sürecini iyileştirmek ve liderlik etkinliğini artırmak için kendisine sorması gereken bazı güçlü sorular vardır. Lider zorlandığını, gereğinden fazla strese girdiğini hissettiği durumlarda kendi sisteminde nerede olduğuna bakıp ona göre gerekli soruları kendine sorabilir.


   1.2.1  Liderin Kendi ile Kendisi arasında

  • Bir lider olarak ben kimim?

  • Temel değerlerim, güçlü ve zayıf yönlerim nelerdir?

  • Beni ne motive eder?

  • Stres ve baskıyla nasıl başa çıkıyorum?

  • Kör noktalarım nelerdir?

  • Kaygı ile nasıl başa çıkıyorum?

  • Başkalarını etkin bir şekilde dinliyor muyum?

  • Aktif olarak farklı bakış açıları arıyor muyum?

  • Beni en çok ne tetikliyor, nerede zorlanıyorum?

 

 

   1.2.2 Lider ve Ekibi arasında

  • Ekibime başarılı olmak için ihtiyaç duydukları kaynakları ve desteği sağlıyor muyum?

  • Beklentilerim açık ve ulaşılabilir mi?

  • Ekiple onları direk etkileyecek konularla ilgili ortak kararlar alabiliyor muyum?

  • Etkili bir şekilde delege ediyor ve ekip üyelerime güveniyor muyum?

  • Delegasyon yaparken ekip arkadaşlarıma hata yapma izni veriyor muyum?

  • Ekibimin profesyonel gelişimine yatırım yapmak adına ekip arkadaşlarımla teke tek kariyer planlaması yapıyor muyum?

  • Ekip üyelerimin bireysel ihtiyaçlarını nasıl daha iyi anlayabilirim?

  • Ekibime nasıl ilham veriyor ve motive ediyorum?

  • Net bir yönlendirme ve gerektiğinde ise koçluk sağlıyor muyum?

  • Çatışma ve zor konuşmaları nasıl ele alıyorum?

  • Olumlu ve kapsayıcı bir çalışma ortamı yaratıyor muyum?

  • Etkili geri bildirim veriyor muyum?

  • Gerektiğinde Geri Bildirim talep ediyor muyum?    


      

   1.2.3 Lider ve Organizasyon arasında

  • Gelecek için şirketimin vizyonu nedir?

  • Kurumu nereye götürmek istiyorum?

  • Kurumumuzun karşılaştığı en büyük zorluklar nelerdir?

  • Kurumun karşılaştığı bu zorlukların üstesinden nasıl gelebiliriz?

  • Kısa vadeli hedefleri uzun vadeli vizyonla nasıl dengeliyorum?

  • Hesaplanmış riskler alıyor muyum? Yoksa çok mu güvenli, muhafazakâr oynuyorum?

  • Sürekli öğrenme ve gelişim kültürü yaratıyor muyum?

  • Etkili geri bildirim veriyor muyum?

  • Gerektiğinde Geri Bildirim talep ediyor muyum?


Liderler bu sorular üzerinde düzenli olarak derin düşünerek değerli farkındalıklar yasayabilir, bu farkındalıkla bilinçli kararlar alabilir ve nihayetinde daha etkili ve ilham verici liderler haline gelebilirler.

 

Her Şeyin Başı Farkındalık

 

Zorluklar kaçınılmaz olmakla birlikte, genellikle farkındalık kazanmak ve gelişim için katalizör görevi görür. Bu potansiyeli kullanmak için Liderlerin desteğe ihtiyacı vardır. Farkındalık kazanmak için bazı araçlar;


✅Günlük tutmak: Deneyimler, düşünceler ve duygular hakkında   yazmak. Duyguları keşfetmek, onları tanımlamak ve anlamak. Kişisel ve profesyonel hedefler belirlemek ve gelişimi takip etmek için günlük tutmaktan faydalanmak.

✅Kendine sorular sormak: “Ne için teşekkür ediyorum veya şükrediyorum?”, ‘Güçlü ve zayıf yönlerim nelerdir?’  ‘Değerlerim nelerdir?’ gibi soruları derin, her yönüyle düşünmek.

 

✅Düşünce, davranış ve duygularda tekrar eden kalıpları aramak.

 

✅Güvenilir arkadaş, aile bireyi ve/veya meslektaşlardan dürüst geri bildirimler istemek.

 

✅Farkındalığı nefes egzersizleriyle deneyimlemek; bu konuda nefes tekniklerinden yararlanmak.

 

✅Farkındalığı yürüyüş egzersizi yaparak deneyimlemek. Ayakların yerdeki hissine, nefesin ritmine ve etrafdaki görüntü ve seslere dikkat etmek.

 

✅Farkındalık Meditasyonları yapmak. Sadece birkaç dakika bile olsa şimdiki ana odaklanmak. Nefese, bedendeki hislere ve etraftaki seslere dikkat etmek.

 

✅Düşünceleri ve Duyguları Gözlemlemek. Düşünceleri ve duyguları yargılamadan, tıpkı bir gözlemci gibi fark etmek, izlemek. Düzenli Olarak Pratik Yapmak. Birkaç dakikalık günlük meditasyon bile önemli bir fark yaratabileceğini bilmek.

 

✅Liderlik Koçluğu almak. Liderin, uluslararası yetkinlik sertifikası bulunan koçlarla yapılan kimya görüşmesi sonrası seçtiği Liderlik gelişim koçu ile gelişim yolculuğuna devam etmek.

 

✅Mentorluk almak. Özellikle benzer deneyimlere sahip, Liderin geçtiği yollardan daha önce geçmiş bir rehberin mentorlüğünden destek almak.

 

 Etkili farkındalık egzersizlerinin anahtarı tutarlı uygulamadır. Lider bu teknikleri günlük rutine dahil ederek, kendi hakkında daha derin bir anlayış geliştirebilir ve daha tatmin edici bir hayat yaşayabilir.



Son Söz

 

Farkındalık geliştirmeye niyet etmek gelişimin başıdır.

 

Farkındalığımız geliştikçe yol ikiye ayrılır. Hiç fark etmemiş gibi yola devam etmek, hatta yaşadığımız farkındalığı unutmak ve konfor alanımızda yaşamaya devam etmek. Ya da  fark ettiğimiz ne ise onunla yüzleşmek, konu ile ilgili kendi üzerimizde çalışmak. O farkındalıkla kucaklaşmak ve sonrasında özgürleşmek. Dünyaya baktığımız gözlüklerin camını temizlemek gibi, olana olduğu gibi, olduğumuz gibi bakabilmek.

 

 

 

 

 

 

39 views2 comments

Recent Posts

See All

2 Comments

Rated 0 out of 5 stars.
No ratings yet

Add a rating
Rosie
Jan 12
Rated 5 out of 5 stars.

Harika bir bakis acisi ve farkindalik yaratan bir yazi olmus. Kaleminize saglik, tesekkurler🙏

Like

Guest
Jan 10
Rated 5 out of 5 stars.

Kalemine sağlık Pınar Hanım…Özellikle pandemi sonrası kartların yeniden dağıtıldığı ve büyük bir değişimin yaşandığı Dünya’da en büyük yükü üstlenen Liderlerin bu özel yetilerinin devamlılığını sağlaması ve kendi kendini güncelleyerek motive etmesi adına detaylı tanımlama ve tavsiyelere değinmişsin…🧿👏👋

Like

©2019 by Sunshine Coaching and Consultancy. Proudly created with Wix.com

bottom of page